Ciechanów w czasach nazistów: Gartenvorstadt Zichenau
Przeszłość centrum Ciechanowa, podobnie jak wielu innych miast w Polsce, została brutalnie przekształcona przez II wojnę światową i niemiecką okupację. Miasto, które przed wojną charakteryzowało się swoistą małomiasteczkową atmosferą, podczas okupacji nazistowskiej Niemiec przeszło przez proces radykalnych zmian, mających na celu przekształcenie go w modelową osadę nazistowską - Gartenvorstadt Zichenau.
Ciechanów, znany po niemiecku jako Zichenau, został włączony do granic Prus Wschodnich i stał się stolicą rejencji. Niemieckie plany zakładały totalną transformację miasta zgodnie z ideologią narodowo-socjalistyczną, która miała się odzwierciedlić zarówno w urbanistyce, jak i architekturze nowych budowli.
Głównym architektem tego przedsięwzięcia był Jan Wilhelm Prendel, który odpowiedzialny był za projekt założenia urbanistycznego Zichenau. Zadanie, jakie postawiono przed planistami, było niezwykle ambitne i, co ważne, zakładało niemal całkowitą likwidację dotychczasowego układu miasta. Stare, polsko-żydowskie Ciechanów miało zostać zrównane z ziemią, a na jego miejscu miało powstać nowe miasto, zaprojektowane od podstaw, które miało być domem dla niemieckich osadników, przede wszystkim przybyłych z Prus Wschodnich.
W ramach tego projektu już w 1940 roku rozpoczęto budowę bloków mieszkalnych na przedmieściach miasta, zaplanowanych tak, aby zapewnić mieszkania dla napływających niemieckich urzędników. Jednak, jak to często bywa w przypadku planów o tak wielkim zasięgu, nie wszystkie zamierzenia udało się zrealizować w pełni. Z różnych powodów, głównie związanych z przebiegiem wojny, wiele projektów pozostało tylko na papierze lub zostało zrealizowane jedynie częściowo.
To, co jednak zostało zbudowane w ramach projektu Gartenvorstadt Zichenau, do dziś stanowi widoczny ślad niemieckiej obecności w Ciechanowie. Bloki mieszkalne, które powstały w tym okresie, wyróżniały się solidnością wykonania i były przystosowane do potrzeb nowych mieszkańców, zgodnie z niemieckimi standardami tamtych czasów. Budynki te, choć zaprojektowane i zbudowane w bardzo ciemnym okresie historii, przez dekady stanowiły i nadal stanowią ważny element krajobrazu miasta.
Po zakończeniu wojny, domy te zostały zajęte przez ludność polską, a z czasem, w miarę zmian społecznych i ekonomicznych, przeszły liczne modyfikacje i remonty. Dziś, dzięki staraniom lokalnych władz i mieszkańców, wiele z tych budynków jest stopniowo odnawianych, przywracając im dawny blask, ale już jako integralną część polskiego Ciechanowa, a nie symbolu niemieckiej dominacji.
Historia Gartenvorstadt Zichenau jest przypomnieniem o trudnych czasach, ale także o tym, jak architektura i urbanistyka mogą służyć jako narzędzia ideologii. Dla współczesnych mieszkańców Ciechanowa, zarówno te budynki, jak i cała dzielnica, są nie tylko miejscem zamieszkania, ale także żywym świadectwem przeszłości, która kształtowała oblicze ich miasta.
Opr. SztucznaIntelig. na podstawie maistarytm.pl
Komentarze
Prześlij komentarz